Αποψη: Φορολογική μεταρρύθμιση, αν όχι τώρα, πότε;

Αποψη: Φορολογική μεταρρύθμιση, αν όχι τώρα, πότε; 1

Η εξασφάλιση των όρων για μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη στη «μετα-μνημονιακή» εποχή, με δεδομένες τις ειλημμένες δεσμεύσεις για διατήρηση αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας, προϋποθέτει τη διαμόρφωση ενός κλίματος φιλικού στην επιχειρηματική δραστηριότητα, ενός πλαισίου που θα προσελκύσει νέες επενδύσεις. Ο ρόλος του κράτους στη διαμόρφωση αυτού του κλίματος είναι κομβικός.

Απαιτούνται θεσμικές παρεμβάσεις για την καθιέρωση σαφών και διαφανών κανόνων συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων και των ομάδων συμφερόντων στη διαβούλευση για την παραγωγή νέων ρυθμίσεων. Επιβάλλεται η επανεξέταση του πλαισίου αδειοδότησης επιχειρήσεων και παραγωγικών δραστηριοτήτων, με στόχο την απλοποίησή του και την εκρίζωση ενδεχομένων εστιών διαφθοράς. Αναζητείται ένας μηχανισμός που θα διασφαλίζει τη νομιμότητα και το δημόσιο συμφέρον και θα επιτυγχάνει ταχεία επίλυση των διαφορών που ανακύπτουν.

Και, φυσικά, πριν όλων, απαιτείται ένα σταθερό, σαφές και δίκαιο φορολογικό σύστημα.

Αποτελεί κοινή παραδοχή, ότι η φορολογική διοίκηση στη χώρα μας έχει κληθεί να λειτουργήσει, και να αποδώσει, μέσα σε συνθήκες διαρκών και διαδοχικών αλλαγών. Να εξασφαλίσει την επάρκεια των εσόδων για το δημόσιο ταμείο, την εισπραξιμότητά τους, με παράλληλη τήρηση της αρχής της δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών και της σαφήνειας των φορολογικών υποχρεώσεων για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Στη «μνημονιακή» περίοδο, ο πρώτος στόχος φαίνεται, ότι εντέλει επετεύχθη. Με την υιοθέτηση φιλόδοξων, ενίοτε και ακραίων, στόχων δημοσιονομικής προσαρμογής, το ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης από ελλειμματικό, στο επίπεδο του 15% του ΑΕΠ, στην αρχή της μνημονιακής εποχής, έχει πλέον καταστεί οριακά πλεονασματικό, το δε πρωτογενές πλεόνασμα υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ. Μέσα σε αυτή την περίοδο, τα έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκαν περίπου κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης μειώθηκαν κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες.

Ωστόσο, πολλά φορολογικά μέτρα που υιοθετήθηκαν τα τελευταία χρόνια, λόγω των ασφυκτικών πιέσεων επίτευξης των συγκεκριμένων στόχων δημοσιονομικής προσαρμογής εντός στενών χρονικών περιθωρίων, δεν συνοδεύονταν από ρεαλιστικές εκτιμήσεις ως προς την εισπραξιμότητά τους αλλά και τη δίκαιη κατανομή τους στους φορολογικά υπόχρεους.

Σε μια σπάνια σύμπτωση των συμπερασμάτων από την ανάλυση του φορολογικού συστήματος της χώρας, οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού τομέα και των εργαζομένων ομονοούν, ότι η υπερφορολόγηση τόσο των επιχειρήσεων όσο και της εργασίας αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας. Τούτο πιστοποιείται και από διεθνείς μελέτες και αναλύσεις: Στην πρόσφατη έκθεσή του για την ανταγωνιστικότητα (Global Competitiveness Report 2017-2018), το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum) κατατάσσει τη χώρα μας στην τελευταία θέση παγκοσμίως, μεταξύ 137 χωρών, στον δείκτη που μετρά την επίδραση του φορολογικού συστήματος ως παράμετρο προσέλκυσης επενδύσεων, και στην προτελευταία στον δείκτη που μετρά την επίδραση του φορολογικού συστήματος στην εργασία.

Αποτέλεσμα: διαρκής αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη φορολογική διοίκηση, γεγονός που επαναφέρει περιοδικά την ανάγκη εξέτασης διαδικασιών για διακανονισμό ή ρύθμιση χρεών με παράλληλη πρόβλεψη για λιγότερο ή περισσότερο γενναίο κούρεμα μέρους αυτών, συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, οικονομική περιθωριοποίηση σημαντικού αριθμού συμπολιτών μας, δραματική αύξηση δεσμεύσεων λογαριασμών και κατασχέσεων, εξαγωγή πολύτιμου κεφαλαίου, τόσο περιουσίας όσο και ανθρώπινου δυναμικού, αύξηση της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής και της εισφοροδιαφυγής, με συνέπεια τη νόθευση του υγιούς ανταγωνισμού.

Παράλληλα, το φορολογικό σύστημα την τελευταία δεκαετία έγινε ακόμη περισσότερο πολύπλοκο από ό,τι ήταν, με ολοένα και πιο συχνές αλλαγές και αναπροσαρμογές. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος του 2013 έχει προλάβει να τροποποιηθεί ήδη 33 φορές, ο Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας του ίδιου έτους 27 και ο ΕΝΦΙΑ που εισήχθη επίσης την ίδια χρονιά 17φορές! Και πολλές από τις θεσμοθετημένες αλλαγές υπέστησαν τροποποιήσεις πριν καν τεθούν στην πραγματικότητα σε εφαρμογή, ενώ ήδη έχουν ψηφιστεί και νέες αλλαγές που θα τεθούν σε εφαρμογή το προσεχές διάστημα.

Το φορολογικό σύστημα μιας χώρας αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα οικονομικής ανάπτυξης. Στη χάραξη του αναπτυξιακού σχεδιασμού της επόμενης μέρας για την Ελλάδα, η διαμόρφωση ενός σταθερού, δίκαιου και αποδοτικού φορολογικού συστήματος, με ευρεία πολιτική και κοινωνική συναίνεση, δεν θα πρέπει να παραμείνει μια διαχρονική, ανεκπλήρωτη εξαγγελία. Αν όχι τώρα, πότε;

* Ο κ. Ανδρέας Ποττάκης είναι ο Συνήγορος του Πολίτη.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *